MYANMAR, Güneydoğu Asya’daki Mayın Tarlası

TASAM Yayınları, Emekli Albay Dr. Cengiz Topel MERMER’in uzun araştırmalar sonunda kaleme aldığı “MYANMAR, Güneydoğu Asya’daki Mayın Tarlası” isimli kitabını yayımladı.

Rusya – Ukrayna “Savaşı” yaşanırken, Çin Halk Cumhuriyeti – Amerika Birleşik Devletleri arasındaki küresel güç mücadelesinin de ritmik bir tempo ile artması dünyanın bakışını, mücadelenin yoğun olarak yaşanacağı öngörülen Güneydoğu Asya coğrafyasına yöneltmeye başladı. Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi böyle bir dönemde ön alarak, Emekli Albay Dr. Cengiz Topel MERMER’in “MYANMAR, Güneydoğu Asya’daki Mayın Tarlası” isimli çalışmasını e-kitap olarak yayımladı.

Bir İngiliz sömürgesi olan Myanmar (Burma), Çin Halk Cumhuriyeti’nin (ÇHC) kurulmasıyla küresel rekabette değer kazanırken, Burma yönetimleri bağlantısızlık ve denge politikası yürüterek küresel aktörlerin ülkeye müdahil olmasını engellemeyi başarmıştır.

Jeo-stratejik konumu açısından Türkiye ile benzerlikler taşıyan, önce ÇHC ve Hindistan arasında bölgesel rekabette önem kazanan Myanmar, ÇHC’nin küresel oyuncu ve aktör olma çabalarının ardından da küresel rekabetteki önemini artırmıştır.

Myanmar, Türkiye Gündemine Etnik Kıyıma Maruz Kalan Rohinyalarla Girmişti

Burma, Birmanya veya Myanmar olarak da bilinen, resmî olarak ise Myanmar Birliği Cumhuriyeti şeklinde isimlendirilen ülkenin, Türkiye kamuoyunun dikkatini çekmesi ancak Rohingyalı Müslüman azınlığın maruz kaldığı insan hakları ihlalleri, soykırıma varan katliamlar ve zorunlu göçe maruz kalmalarıyla mümkün olmuştur.

Kitabın arka kapak yazısında şu bilgilere yer verilmiş: “Bağımsızlığa kavuştuğu 1948 yılında, azınlıkların ulusal kurtuluş mücadelesinde kendilerine taahhüt edilen otonominin askıya alınması nedeniyle isyan etmesi sonrasında iç çatışmalara boğulan Myanmar bağımsızlık sürecinin büyük bölümünü cunta yönetimleri altında geçirmiştir. Myanmar’da Ordu (Tatmadav), ayrılıkçı etnik yapılara karşı verdiği mücadele nedeniyle Bamar-Budist çoğunluk tarafından gördüğü saygının sağladığı ortamı kullanarak, ekonomi dâhil, sağlık sektörü dışındaki bütün idari yapıyı tam kontrol altına almış ve dünyada eşi-benzeri bulunmayan bir askerî hegemonya rejimi kurmuştur. Tatmadav, askerî elit zenginleşirken halkın bütün etnisiteleriyle fakirleştiği bir güvenlik devleti inşa ederken ülkeyi dış dünyaya kapatmıştır. Cunta yönetimleri altında Myanmar, insan hakları ihlalleri, yerlerinden edilmiş insanların göç yollarında ve göçmen kamplarında yaşadığı trajik gelişmeler ve salgın hastalıklarla anılan bir üçüncü dünya ülkesine evrilirken, uyuşturucu üretimi ve trafiğinde zirveye çıkmış, ayrıca fuhuş ve AIDS batağına saplanmıştır.

Coğrafi konumu nedeniyle İngiltere Krallığı’nın sömürgesi olmaktan kurtulamayan Myanmar II. Dünya Savaşı sürecinde küresel rekabet sahasına dönüşürken, Japon işgali nedeniyle ciddi savaşlara sahne olmuştur. Soğuk savaş dönemini denge politikalarıyla aşmayı başaran Myanmar soğuk savaş sonrasında bölgesel ve küresel rekabet kuyusuna düşmeye başlamıştır. Hidrokarbon kaynakları ve diğer önemli doğal kaynaklar bakımından oldukça zengin olan Myanmar, Hindistan ve Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC)’nin yükselişiyle 2000’li yılların başlarından itibaren bu iki ülkenin rekabet sahasına dönüşmüş ve ABD’nin “Asya Önceliği (Pivot to Asia) Stratejisi”nin ilanı ile 2011’den sonra küresel güç mücadelesinin en önemli rekabet alanlarından biri hâline gelmiştir. 2011-2020 yılları arasında kısa bir demokrasi evresi yaşayan Myanmar, Tatmadav’ın 1 Şubat 2021’de yönetime el koyması sonrasında hızla geniş çaplı iç savaşa sürüklenmiştir.

Küresel güç mücadelesinin Doğu Avrupa’yı ısıttığı 2022 yılında Myanmar küresel rekabetten fazlasıyla etkilenecek, iç dinamiklerin dış dinamiklerle birleşerek yarattığı istikrarsızlık enerjisi ülkeyi kavururken küresel aktörler bu coğrafyada ciddi bir mücadeleye girecektir. Bu kapsamda Myanmar yakın dönemde Batı’nın ÇHC’yi dengeleme stratejisinde önemli bir alan olacak; ÇHC’nin bu coğrafyadaki kazanımlarını koruma kapsamında vereceği mücadele Myanmar’ın geleceğinin şekillenmesinin yanı sıra Asya-Pasifik dengelerinde de belirleyici olacaktır”.

TASAM’ın 77.  Stratejik Raporu: “Myanmar; Büyük Oyunun Doğu Sahnesi”

Dr. Cengiz Topel Mermer’in emekli asker olması ve yıllarca Asya’da edindiği saha tecrübesine dayanarak hazırladığı “Myanmar; Büyük Oyunun Doğu Sahnesi” isimli Stratejik Raporu, TASAM tarafından daha önce yayımlanmıştı. Raporla ilgili yaptığı açıklamada Dr. Cengiz Topel Mermer şunları söylemişti “Neticede 2022 yılı Myanmar’ı, daha çok sivil halk göçü ve trajedisine sahne olacaktır. Tatmadav içeride ve dış dünyada sıkıştıkça direniş cephesi de genişleyecektir. Ülke ormanlarında veya ülke dışında faaliyet gösterme imkânı nedeniyle Sürgündeki Myanmar Hükûmeti olarak tanımlanması mümkün olan Ulusal Birlik Hükûmetinin ülke çapında yayılması ve gelişmesi böyle bir konjonktürde daha kolay olacaktır. Kazananı olmayacak bir iç savaşa ait gelişmeler ülke çapında yayılacak ve ülke dünyanın daha çok ilgisini çekecektir”.

TASAM’ın 77. stratejik raporu olarak yayımlanan çalışma 60 sayfadan oluşuyor. Rapor, genel bilgilerin verildiği GİRİŞ kısmının ardından yedi bölümle Myanmar’ı inceledikten sonra SONUÇ VE DEĞERLENDİRME kısmıyla bitiyor.

Myanmar Kitabı Beş Bölümden Oluşuyor

Kitapta Ön Söz ve Giriş’in ardından birinci bölümde “Tarihi Arka Plan”, ikinci bölümde “Fay Hatları Üzerinde Yürütülen Ulus İnşa Süreci”, üçüncü bölümde “İç İstikrarsızlık Sarmalı”, dördüncü bölümde “Küresel Güç Mücadelesinin Ülke Üzerindeki Yansımaları”, beşinci bölümde “İç Savaş Selinde Sürüklenen Tarafların Akıntıdaki Kavgası” konuları yer alıyor. Kitap  “Sonuçlar ve Değerlendirme” bölümü ile bitiyor.